Γιαννακοχωρίτης

Απανθρωπότητα

Μόνο στις ΗΠΑ, μεταξύ της Ημέρας των Ευχαριστιών και της Πρωτοχρονιάς, περίπου πέντε εκατομμύρια τόνοι τρόφιμα που έχουν αγοραστεί δεν καταναλώνονται, αλλά καταλήγουν στα σκουπίδια.

 Μέσα σε ένα χρόνο τα αμερικανικά νοικοκυριά πετούν στα σκουπίδια περίπου 34 εκατομμύρια τόνους τρόφιμα.

Κατά ανάλογο τρόπο, μετά τη γιορτή των Χριστουγέννων, οι Βρετανοί πετούν στα σκουπίδια τρόφιμα που ισοδυναμούν με 2 εκατομμύρια γαλοπούλες, 5 εκατομμύρια πουτίγκες και 74 εκατομμύρια κρεατόπιτες.

Ενας από τους μεγαλύτερους μύθους σχετικά με το διατροφικό σύστημα είναι ότι δεν παράγουμε αρκετά ώστε να τραφεί ολόκληρος ο κόσμος και ότι η ανεπάρκεια τροφίμων είναι ο λόγος για τον οποίο σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη πεινούν.

Κι όμως, στην πραγματικότητα παράγουμε αρκετές θερμίδες για να τροφοδοτηθεί ολόκληρος ο πληθυσμός του πλανήτη, αν λάβουμε υπόψη ότι -σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO)- κάθε χρόνο περίπου 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι τρόφιμα σε ολόκληρο τον κόσμο καταλήγουν στα σκουπίδια.

Πρόκειται για ποσότητα ίση με το ένα τρίτο της συνολικής παραγωγής τροφίμων που διατίθενται για κατανάλωση από τον άνθρωπο, αρκετή για να θρέψει τα 868 εκατομμύρια ανθρώπους που πηγαίνουν για ύπνο πεινασμένοι κάθε βράδυ.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες οι πιο σημαντικές απώλειες καταγράφονται στο πρώτο τμήμα της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων: τα προβλήματα της κακής μεταφοράς, η έλλειψη εγκαταστάσεων αποθήκευσης, η μούχλα και τα παράσιτα οδηγούν στην απώλεια το 40% των καλλιεργειών.

Στην υποσαχάρια Αφρική, όπου περισσότεροι από 265 εκατομμύρια άνθρωποι πεινούν, οι αγρότες αγωνίζονται συνεχώς ώστε να περιορίσουν τις απώλειες μετά τη συγκομιδή που προκαλούνται από τις πλημμύρες και την ξηρασία, τους μύκητες και τη μούχλα, καθώς και την ανεπαρκή αποθήκευση. Οι ετήσιες απώλειες μετά τη συγκομιδή για τα φρούτα, τα λαχανικά, το κρέας και το γάλα ανέρχονται σε περίπου 100 εκατομμύρια τόνους ετησίως, αναφέρει ο FAO.

Αντίθετα, στις βιομηχανικές χώρες το μεγαλύτερο ποσοστό των τροφικών αποβλήτων παρουσιάζεται στα τελικά στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, δηλαδή στην κατανάλωση των νοικοκυριών και των εστιατορίων καθώς και στις εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών εστίασης.

Ετσι, στις ανεπτυγμένες χώρες το ένα τρίτο των τροφίμων που αγοράζονται πετιούνται. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτές τις χώρες, οι απώλειες που καταγράφονται στο στάδιο της γεωργικής παραγωγής δεν είναι αμελητέες. Για παράδειγμα, στην Ιταλία το 2009 17,7 εκατομμύρια τόνοι γεωργικά προϊόντα έμειναν στα αζήτητα, ποσότητα που ισοδυναμούσε με το 3,25% της συνολικής παραγωγής.

Από την άλλη, αν στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων ληφθούν υπόψη όχι μόνο οι ζημιές και οι ποσότητες που καταλήγουν ως απόβλητα, αλλά και η μετατροπή της παραγωγής τροφίμων σε ζωοτροφές, διαπιστώνεται ότι μόνο το 43% του θερμιδικού ισοζυγίου των προϊόντων που καλλιεργούνται για διατροφικούς σκοπούς σε όλο τον κόσμο καταναλώνεται απευθείας από τον άνθρωπο.

Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας, στις Ηνωμένες Πολιτείες το 30% των τροφίμων που προορίζεται για κατανάλωση από τον άνθρωπο χάνεται κάθε χρόνο, κυρίως στο σπίτι, στα εστιατόρια και στις εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών εστίασης. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, η ποσότητα των τροφίμων που σπαταλιέται κάθε χρόνο στην Ευρώπη είναι 89 εκατομμύρια τόνοι, που ισοδυναμεί με 180 κιλά ανά κάτοικο.

Εντούτοις, στην ποσότητα αυτή δεν λαμβάνονται υπόψη οι απώλειες κατά τα στάδια της παραγωγής και συγκομιδής. Εστιάζοντας μόνο στα απορρίμματα των νοικοκυριών, και με τη χρήση διαφόρων εθνικών πηγών δεδομένων (οι οποίες είναι δεν είναι πάντα απολύτως συγκρίσιμες), διαπιστώνεται ότι η ποσότητα τροφίμων που χάνεται ανά άτομο κατ” έτος είναι 110 κιλά στη Μεγάλη Βρετανία, 109 στις Ηνωμένες Πολιτείες, 108 στην Ιταλία, 99 στη Γαλλία, 82 στη Γερμανία και 72 στη Σουηδία.

Στην πραγματικότητα, με δεδομένο το πρόβλημα του υποσιτισμού, που πλήττει περίπου ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως, η αύξηση των τροφικών αποβλήτων -ακόμη και με τη μορφή της υπερβολικής διατροφής που συμβάλλει στην αύξηση της επιδημίας της παχυσαρκίας στις δυτικές χώρες- αποδεικνύεται τουλάχιστον απαράδεκτη.

Ο FAO επισημαίνει ότι η ποσότητα των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια στις βιομηχανικές χώρες (222 εκατ. τόνοι) αναλογεί με την ποσότητα των τροφίμων που διατίθενται με τη μορφή επισιτιστικής βοήθειας στην υποσαχάρια Αφρική (230 εκατ. τόνοι).