Γιαννακοχωρίτης

“ Αν οι έλληνες διαδηλωτές είχαν μυαλό, χθες θα ήταν έξω από τη γερμανική και όχι έξω από την αμερικανική πρεσβεία” είπε ειρωνικά σε συναδέλφους ξένος ανταποκριτής στην Αθήνα... Η σχέση Βερολίνου - Αθήνας περνά μήνα με τον μήνα από διάφορες φάσεις. Ναι μεν είναι αντικειμενικά μια σχέση ήσσονος σημασίας, συμβολικά όμως είναι μεγάλης: Είμαστε ο άσωτος υιός του Νότου που η επιστροφή του στον ίσιο δρόμο δεν συνοδεύεται από “σιτευτό μόσχο” αλλά από σκληρή και έμπρακτη “μετάνοια”.

Η χθεσινή παρέμβαση του επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος Καν, έγινε δεκτή με μεγάλο ενθουσιασμό παρ’ ημίν. Λογικό. Κάποιος ισχυρός είπε στην Άγκελα Μέρκελ ότι τα πλεονάσματα της Γερμανίας προήλθαν και από τις ελλειμματικές χώρες που μαστιγώνει άτεγκτα. Σε συνέντευξή του που δημοσιεύεται στο περιοδικό Stern είπε μεταξύ άλλων: “Η κρίση δεν έχει τελειώσει όσο κι αν επιμένουν κάποιοι πολιτικοί... Η Γερμανία έχει κάθε συμφέρον να φροντίσει για την ανάκαμψη των εταίρων της, καθώς η γερμανική οικονομία εξαρτάται από την καταναλωτική δύναμη των ανθρώπων στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και όσο η οικονομική ανάκαμψη σε εκείνες είναι αργή, το γερμανικό οικονομικό θαύμα δεν θα διαρκέσει για πολύ καιρό... Είναι βάσιμη η επιθυμία των ΗΠΑ να δουν τα πλεονάσματα κάποιων χωρών να μειώνονται. Δεν μπορούμε να υπερασπιζόμαστε ταυτόχρονα τα δικά μας πλεονάσματα και να καταδικάζουμε τα ελλείμματα των άλλων - τα πρώτα τροφοδοτούνται από τα δεύτερα” υπογράμμισε ο Στρος-Καν και εν πολλοίς έχει δίκιο. Όμως κανείς δεν μπορεί να υπαγορεύσει σε μια χώρα σαν τη Γερμανία πολιτικές που δεν τη συμφέρουν, κι αυτό οι ΗΠΑ το επιβεβαίωσαν πρόσφατα, όχι μόνο από το Βερολίνο -η Μέρκελ είπε “δεν θα μαστιγωθούμε επειδή φτιάχνουμε καλά προϊόντα που τα εξάγουμε σ’ όλο τον κόσμο, είμαστε περήφανοι γι’ αυτό”- αλλά και από το Πεκίνο, που αρνείται να... χαρίσει στην Ουάσιγκτον μια ανατίμηση του νομίσματός του.

Το μέλλον του ευρώ και το δολάριο

Το ενδιαφέρον όμως του Λευκού Οίκου για την πορεία της ευρωζώνης και τη γερμανική στάση πρέπει να θεωρείται κάτι παραπάνω από ζωηρό. Χθες ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Ρόμπερτ Γκιμπς δήλωσε ότι “εξακολουθούμε να πιστεύουμε, όπως το κάναμε και με την Ελλάδα, ότι η Ευρώπη έχει την ικανότητα να αντιμετωπίσει την κρίση στην Ιρλανδία και ίσως και σε άλλες χώρες” και φυσικά επιβεβαίωσε ότι η ευρωπαϊκή κρίση χρέους θα συζητηθεί και στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα την Παρασκευή και το Σάββατο παρουσία και του Μπαράκ Ομπάμα. Από την πλευρά της η Άγκελα Μέρκελ θέλησε να κατεβάσει κατά ένα “κλικ” τους τόνους μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο ARD:
“Δεν νομίζω ότι η ευρωζώνη βρίσκεται σε κίνδυνο. Αλλά σημειώνονται αναταραχή και καταστάσεις του είδους που ούτε θα ονειρευόμουν πριν ενάμιση χρόνο. Το πιο σημαντικό είναι ότι, πέρα από τα μέτρα διάσωσης που συμφωνήθηκαν, συντονίζουμε την οικονομική μας δύναμη όλο και καλύτερα η μία με την άλλη χώρα. Αυτό σημαίνει ότι όσοι δεν είναι τόσο ανταγωνιστικοί σήμερα πρέπει να βελτιωθούν”.

Και πρόσθεσε ότι η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία “δουλεύουν σκληρά για να γίνουν πιο ανταγωνιστικές”. Κίνηση καρότου και μαστίγιου ή υποχώρηση κατά ένα βήμα μετά τις επιθέσεις που δέχτηκε όχι μόνον εκτός αλλά και εντός συνόρων. Ο επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών επετέθη εναντίον της πολιτικής που ακολουθεί και φέρνει αναστάτωση στις αγορές. Ο Ντάνιελ Γκρος, διευθυντής του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής στις Βρυξέλλες, μίλησε για οργισμένες αντιδράσεις εταίρων: “Είναι η δεύτερη φορά που η κυρία Μέρκελ ωθεί την ευρωζώνη σε αναταραχή, καθώς αρνήθηκε φέτος επί μήνες την παροχή βοήθειας προς την Ελλάδα, έως ότου αναγκάστηκε από την οργισμένη αγορά ομολόγων. Αυτό είναι το βασικό μειονέκτημα στην προσέγγισή της. Αυτό που δεν καταλαβαίνει είναι ότι οι αγορές δεν είναι σαν τα πολιτικά συστήματα. Προεξοφλούν τα πράγματα”. Οι Financial Times σε δημοσίευμά τους υποστηρίζουν ότι προϋπήρχε μια δυσφορία η οποία ξεχείλισε, όταν οι αγορές των ομολόγων αντέδρασαν και κατρακύλησαν. Και τονίζει ότι ακόμη και κάποιες από τις χώρες με υγιή δημοσιονομική κατάσταση, που είναι παραδοσιακά σύμμαχοι της Γερμανίας σε θέματα οικονομικής διακυβέρνησης -όπως η Ολλανδία, η Αυστρία και η Φιλανδία-, εξέφρασαν οργή για την τακτική της και έθεσαν ερωτήματα για τη συμπεριφορά της. Για παράδειγμα ότι “η Άγκελα Μέρκελ έθεσε πολλές χώρες-εταίρους σε αστάθεια για να ενισχύσει τη θέση της έναντι των γερμανών φορολογουμένων”.

Αλλά και η γερμανική συντηρητική εφημερίδα “Die Welt” γράφει ότι η καγκελάριος έθεσε σε λάθος στιγµή το θέµα της συµµετοχής των ιδιωτών πιστωτών στην αντιµετώπιση των κρίσεων. “Πήρε την απόφαση µόνη µε τον γάλλο πρόεδρο Σαρκοζί, αιφνιδιάζοντας όχι µόνο τους εταίρους αλλά και τις χρηµαταγορές” σχολιάζει.

Η σταθερή στόχευση της Γερμανίας

Έχει γραφεί και ειπωθεί σε όλους τους τόνους ότι η Γερμανία δεν “βλέπει” στρατηγικά παρά έναν ορίζοντα: τη διατήρηση της εξέχουσας θέσης της στην παγκόσμια οικονομία στον 21ο αιώνα. Και επειδή οι νέες απειλές και προκλήσεις σε ένα άκρως ανταγωνιστικό για αυτήν διεθνές περιβάλλον είναι πολλές και σκληρές, όλες οι κινήσεις της -από την απότομη διεύρυνση της ΕΕ κατά 10 κράτη μέχρι την αταλάντευτη θέση της για την ισοτιμία του ευρώ- υπηρετούν ή προσπαθούν να υπηρετήσουν αυτό τον στόχο. Με δυο λόγια, η Γερμανία ενεργεί σαν υπερδύναμη, σαν να “είναι” η ΕΕ και όχι η ισχυρότερη χώρα της ΕΕ των 27. Το Βερολίνο, είτε υπό την Άγκελα Μέρκελ είτε υπό τον όποιο καγκελάριο, δεν θα επιτρέψει ποτέ στους αδύναμους ή δύστροπους “κρίκους της Ένωσης” να τη συμπαρασύρουν στις παθογένειές τους και να βρεθεί σε 10-20 χρόνια άσχημα στριμωγμένη ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα, με μια πάντα ιδιαίτερα υπολογίσιμη Ιαπωνία αλλά πιθανόν με μια Ρωσία ανασυνταγμένη οικονομικά ή και μια ραγδαία αναδυόμενη τότε Ινδία.