Γιαννακοχωρίτης

Ο πλανήτης αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα στο μέτωπο της εξασφάλισης των τροφίμων.*
Λέστερ Μπράουν Στις αρχές της Άνοιξης του 2012, οι αγρότες στις ΗΠΑ προετοιμάζονταν να καλλιεργήσουν καλαμπόκι σε μια έκταση που καλύπτει περίπου 96 εκατομμύρια εκτάρια, την μεγαλύτερη των τελευταίων 75 χρόνων. Οι καλές καιρικές συνθήκες στις αρχές της Άνοιξης ευνόησαν τις καλλιέργειες. Οι αναλυτές ( Analysts ) προέβλεπαν την μεγαλύτερη παραγωγή καλαμποκιού όλων των εποχών.
        Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας καλαμποκιού, του πιο διαδεδομένου παγκοσμίως  δημητριακού στη διατροφή του ανθρώπου και των ζώων. Στις ΗΠΑ, το καλαμπόκι αποτελεί το 80% του συνόλου της σοδιάς των δημητριακών. Διεθνώς, οι ΗΠΑ παράγουν περισσότερο καλαμπόκι από όσο  ρύζι και σιτάρι παράγει αθροιστικά η Κίνα. Ανάμεσα στα τρία μεγαλύτερα δημητριακά  –καλαμπόκι, σιτάρι, ρύζι – το καλαμπόκι είναι το σημαντικότερο, με την παραγωγή του να είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή του σιταριού και σχεδόν διπλάσια από αυτή του ρυζιού.
       Το φυτό του καλαμποκιού είναι τόσο παραγωγικό όσο και ευπαθές. Απαιτητικό σε νερό και ταχέως αυξανόμενο, είναι ευαίσθητο στην ξηρασία και τον καύσωνα. Στις υψηλές θερμοκρασίες, το φυτό του καλαμποκιού, το οποίο είναι συνήθως πολύ παραγωγικό, υφίσταται ένα θερμικό σοκ.
       Καθώς το Καλοκαίρι διαδέχτηκε την Άνοιξη, το θερμόμετρο άρχισε να ανεβαίνει στη ζώνη παραγωγής καλαμποκιού. Στο St. Louis του Μισούρι, στην νότια περιοχή της ζώνης του καλαμποκιού, η θερμοκρασία στο τέλος Ιουνίου με αρχές Ιουλίου έφθασε και ξεπέρασε τους 38 βαθμούς Κελσίου για δέκα συνεχείς ημέρες. Για αρκετές από τις εβδομάδες που πέρασαν η ζώνη παραγωγής καλαμποκιού αποξηράνθηκε από τις υψηλές θερμοκρασίες.
       Οι εβδομαδιαίοι χάρτες ξηρασίας  ( Weekly drought maps ) του πανεπιστημίου της Νεμπράσκα δείχνουν ότι η επιφάνεια που επηρεάστηκε από τη ζέστη εξαπλώνεται όλο και περισσότερο, για να φτάσουμε στα μέσα Ιουλίου, όπου κυριολεκτικά κάλυψε το σύνολο της ζώνης καλαμποκιού. Η υγρασία του εδάφους που καταγράφεται στη ζώνη καλαμποκιού είναι από τις χαμηλότερες που έχουν παρατηρηθεί ποτέ.
       Καθώς η θερμοκρασία, η βροχόπτωση και η ξηρασία χρησιμοποιούνται σας έμμεσοι δείκτες των συνθηκών παραγωγής, κάθε βδομάδα το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ εκδίδει μια αναφορά με την πραγματική κατάσταση της παραγωγής καλαμποκιού. Φέτος οι πρώιμες αναφορές ( report ) ήταν πολύ αισιόδοξες. Στις 21 Μαΐου, το 77 τοις εκατό των φυτειών καλαμποκιού των ΗΠΑ χαρακτηριζόταν από καλό έως εξαιρετικό. Την επόμενη βδομάδα το ποσοστό των φυτειών σε αυτή την κατηγορία έπεσε στο 72 τοις εκατό. Μέσα στις επόμενες οκτώ εβδομάδες, έπεσε στο 26 τοις εκατό. Το άλλο 74 τοις εκατό των φυτειών καλαμποκιού χαρακτηρίζεται   από κακής έως μέτριας ποιότητας. Και οι φυτείες εξακολουθούν να υποβαθμίζονται.
        Τις τελευταίες εβδομάδες, παρατηρούμε  πώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα τα οποία εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής επηρεάζουν την εξασφάλιση των τροφίμων. Από τις αρχές του Ιουνίου, οι τιμές του καλαμποκιού αυξήθηκαν σχεδόν κατά 50% φθάνοντας στο υψηλότερο σημείο όλων των εποχών στις 19 Ιουλίου.
        Αν και ο Πλανήτης έλπιζε ότι μια καλή σοδειά στις ΗΠΑ θα αποκαθιστούσε τα, σε επικίνδυνο βαθμό, χαμηλά αποθέματα δημητριακών, αυτό δεν προβλέπεται να συμβεί. Τα προβλεπόμενα μεταφερόμενα παγκόσμια αποθέματα θα μειωθούν ακόμη περισσότερο στο τέλος του εφετινού καλλιεργητικού έτους, κάνοντας την κατάσταση στον τομέα των τροφίμων ακόμη πιο επισφαλή.
Οι τιμές των τροφίμων, οι οποίες είναι ήδη αυξημένες, θα ακολουθήσουν την ανοδική πορεία του καλαμποκιού, πιθανότατα σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ.                     
         Δεν είναι  μόνο η παρούσα κατάσταση τροφίμων που πάει από το κακό στο χειρότερο, αλλά το ίδιο συμβαίνει και στο ίδιο το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων. Παρατηρούμε τα πρώιμα συμπτώματα αμυντικής διόρθωσης των αγορών που ακολούθησαν τον βίαιο διπλασιασμό των τιμών των δημητριακών το 2008. Καθώς οι τιμές των δημητριακών ανέβαιναν, οι εξαγωγικές χώρες άρχισαν να περιορίζουν τις εξαγωγές δημητριακών για να κρατήσουν τις τιμές των εγχώριων τροφίμων χαμηλές. Ως αποτέλεσμα, οι κυβερνήσεις των εισαγωγικών χωρών πανικοβλήθηκαν. Κάποιες από αυτές μίσθωσαν ή ακόμα και αγόρασαν καλλιεργήσιμες εκτάσεις σε άλλες χώρες για να καλλιεργούν οι ίδιες τα τρόφιμα  που χρειάζονται.
        Καλώς ορίσατε στην νέα εποχή γεωπολιτικής της έλλειψης τροφίμων. Καθώς τα αποθέματα τροφίμων περιορίζονται, μετακινούμαστε σε μια νέα εποχή στην οποία κάθε χώρα είναι μόνη της.
        Ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με σοβαρά προβλήματα στο μέτωπο των τροφίμων.  Αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι οι πολιτικοί ηγέτες  έχουν αντιληφθεί το μέγεθος του τι πραγματικά συμβαίνει. Η πρόοδος για τη μείωση της πείνας τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε να αναστρέφεται. Αν δεν δράσουμε γρήγορα για να υιοθετήσουμε νέες πολιτικές για τον πληθυσμό, την ενέργεια και το νερό, ο στόχος για την εξάλειψη της πείνας δεν θα επιτευχθεί.
        Ο χρόνος τελειώνει. Ο πλανήτης μπορεί να είναι πολύ κοντά σε μια μη ελεγχόμενη έλλειψη τροφίμων– συνοδευόμενη από υπερβολικές τιμές, μεταδιδόμενες εξεγέρσεις για τρόφιμα και τελικά πολιτική αστάθεια – από όσο ο κόσμος μπορεί να αντιληφθεί.

*Σημείωση: Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Guardian την Τρίτη 24 Ιουλίου 2012.