Το πολίτευμα ως τρόπος αυτοεξέτασης και βελτίωσης
Η ευτυχής συνύπαρξη ή ανάγκη συνύπαρξης των ανθρώπων
που έφτιαξαν την πρώτη και τελευταία απόπειρα δημοκρατίας στην ανθρώπινη ιστορία, ο σοφιστής Πρωταγόρας, ο Εφιάλτης, ο Αναξαγόρας, ο Περικλής, η Ασπασία σύμφωνα με τα «κουτσομπολιά» του Πλάτωνα, ίσως και κάποιοι ακόμα, σκέφτηκαν ως εξής: το δίκαιο και το λογικό βρίσκεται μέσα σε όλους. Άρα πιο εύκολα αποφασίζουν δίκαια και λογικά οι πολλοί παρά ο ένας ή οι λίγοι. Αυτός ήταν ο πνευματικός σπόρος της δημοκρατίας. Το βλαστάρι του όμως που ξεφύτρωσε στην Αττική γη ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρον. Γιατί το πολίτευμα μιας χώρας είναι πολλά πράγματα μα πρώτα και κύρια το πώς βλέπει τον εαυτό του ο κάθε πολίτης ζώντας σε αυτό.
Ξεκινώντας από αυτή την αρχή δημιουργήθηκαν οι συνθήκες που ωθούσαν το άτομο προς την αυτοβελτίωση. Αν η ποίηση του Καβάφη δε βοηθά να καταλάβει κανείς τι εννοούμε, ίσως η συμμετοχή σε ένα κοινωνικό δίκτυο ή η δημιουργία ενός blog να βοηθήσει. Ο Αθηναίος πολίτης του 5ου και του 4ου αιώνα αισθανόταν όπως ο ενεργός χρήστης του twitter. Γράφει κάτι και περιμένει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τον έπαινο, την αναδημοσίευση, την επικοινωνία, τον θαυμασμό. Το μόνο που λείπει από αυτά τα μέσα για να θεωρηθούν αμεσοδημοκρατικά συστήματα είναι η οργάνωση της συζήτησης προς μία απόφαση που θα δεσμεύει τους συμμετέχοντες (αυτό θα ήταν το έργο ενός αμεσοδημοκρατικού κόμματος).
Αντιθέτως, ο σύγχρονος Ευρωπαίος πολίτης δε ζει σε μία δημοκρατία αλλά μάλλον σε κάτι ανάμεσα στην ολιγαρχία και τη μοναρχία, με πρωθυπουργό ή καγκελάριο ή πρόεδρο στο ρόλο του Αρταξέρξη. Γιατί βλέπει τον εαυτό του όχι ως συμμετέχοντα στις διαδικασίες απόφασης, αλλά σαν λήπτη αξιωμάτων, επιδομάτων, ευεργετημάτων, μισθοδοσίας. Στον κοινοβουλευτισμό ο πολίτης προσδοκά στην εύνοια της εξουσίας, και δημιουργεί μικρές ή μεγαλύτερες ομάδες για να πιέσει προς αυτή την κατεύθυνση. Έτσι, ο κοινοβουλευτισμός ταυτίζεται με τη σατραπεία, όπου το μέγιστο επιδιωκόμενο είναι το υλικό όφελος, ενώ στη δημοκρατία το μέγιστο επιδιωκόμενο είναι ο έπαινος, το «Εύγε».
0 σχόλια